ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΤΑ ΦΥΛΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ



Θεματική: Τα φύλα στη λογοτεχνία


Βασικοί διδακτικοί στόχοι


1) Η ενδυνάμωση της πολιτιστικής ταυτότητας 

των μαθητών


2) Η αισθητική απόλαυση των κειμένων


3) Η καλλιέργεια και ο εμπλουτισμός της 

γλώσσας των μαθητών

Πηγές


· Διαδίκτυο 


· 

Σχολικά εγχειρίδια των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του  Λυκείου (Τεύχη Α΄, Β΄,Γ΄)
Α΄ Φάση : Πριν την ανάγνωση

Παράλληλοι στόχοι

α) Να εισαχθεί ο μαθητής στο θέμα της παρουσίας των δύο φύλων στη λογοτεχνία


β) Να κατανοήσει την ιστορικότητα του θέματος

γ) Να κατανοήσει τη διάκριση μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού  φύλου


Β΄ Φάση : Ανάγνωση


1η Ομάδα : Γυναίκες βασανισμένες από τη ζωή

Έργα 

Εργασία 1η  - Εργασία 2η 

2) Β. Κορνάρος, Ερωτόκριτος [Ήρθεν η ώρα κι ο 

καιρός] (ΚΝΛ Α΄ Λυκείου) 

Σε ποια ιστορική περίοδο και σε ποια  λογοτεχνική σχολή ανήκει το κείμενο; Να  προσδιορίσετε τα χαρακτηριστικά της; 

Πώς παρουσιάζεται η Αρετούσα στο  απόσπασμα; Ποια θέση κατέχει η Αρετούσα στην ενότητα; Ποια σημασία έχει η επιλογή του συγκεκριμένου  ονόματος; Ποια διαφαίνεται να είναι η σχέση με τον πατέρα της και σε 

Ποια συμπεράσματα καταλήγετε για τη θέση της γυναίκας στις  παραδοσιακές κοινωνίες; 

2) Α. Παπαδιαμάντης, Το μοιρολόγι της φώκιας (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Στο διήγημα υπάρχουν δύο μοιρολόγια, της γριάς Λούκαινας και της φώκιας. Που αναφέρεται το καθένα; 

Πώς διαγράφεται η μορφή της γριάς Λούκαινας στο διήγημα;

Μαθητές /τριες (5) : 1.Μεσινώτης Άκης 2.Μπάρμπας Νικόλαος 3.Νούτσου Μαρία 4.Παπαδόπουλος Θωμάς 5. Χατζή Γεωργία

2η Ομάδα : Το πρότυπο της γυναίκας

Έργα 

Εργασία 1η  - Εργασία 2η 

1) Ερωφίλη (παραλογή) (ΚΝΛ Α΄ Λυκείου) 

Στην Ερωφίλη συνδυάζεται το ερωτικό με το δραματικό συναίσθημα . Ποιά στοιχεία του δράματος επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη; Υπάρχουν ομοιότητες με την σημερινή εποχή; 

Η «Ερωφίλη» στηρίζεται στους εξής αντιθετικούς άξονες: έρωτας – θάνατος, ευτυχία- δυστυχία, χαρά- θλίψη, αμφιβολία- βεβαιότητα.Διαπιστώστε τους μέσα από το κείμενο. Η επίδραση εξωανθρώπινων δυνάμεων στην Ερωφίλη:

Παρακολουθήστε το ρόλο της μοίρας, του θεού, του χάρου και της ανθρώπινης πρωτοβουλίας στον καθορισμό της πορείας της ζωής των τριών πρωταγωνιστών

2. ΕΡΓΟ : «ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΞΑΝΘΙΑ –Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω σποτ- Έλενα Ακρίτα 

Ποιο πρότυπο γυναίκας προβάλλεται στο έργο, σήμερα , αλλά και στις παλιότερες εποχές;

Ποιες είναι οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής;

Πως συμπεριφέρονται οι ήρωες των κειμένων μεταξύ τους;

Ποια είναι η θέση της γυναίκας – άνδρα; Σύγκριση με την σημερινή εποχή. 

3) Γ. Ξενόπουλος, Στέλλα Βιολάντη (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Ο Ξενόπουλος θεωρείται ο εισηγητής της αστικής πεζογραφίας. Δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός αυτός με βάση το απόσπασμα; 

Πώς παρουσιάζεται η Στέλλα Βιολάντη στο συγκεκριμένο απόσπασμα και σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε για τη θέση της γυναίκας στις παραδοσιακές κοινωνίες; 

Μαθητές/ τριες (4) : 1.Μπάμπαλη Άννα 2.Τζαφέρη Βασιλική 3. Χατζοπούλου Δωροθέα 4. Χρυσογωνίδου Χριστίνα.

3η Ομάδα : Η θέση της γυναίκας

Έργα   Εργασία 1η   - Εργασία 2η 

1) Κ. Θεοτόκης, Η Τιμή και το χρήμα (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Το έργο του Θεοτόκη ανήκει στα πλαίσια της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της σχολής αυτής και να τα αναγνωρίσετε στο κείμενο. 

Η Ρήνη χαρακτηρίζεται ως περίπτωση γυναίκας που απελευθερώνεται από τις προκαταλήψεις της εποχής της. Σε ποιες κυρίαρχες αντιλήψεις αντιστέκεται; 

2) Α. Παπαδιαμάντης, Πατέρα στο σπίτι (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Ποια στοιχεία της Αθηναϊκής κοινωνίας του β΄ μισού του 19ουαιώνα διακρίνετε στο διήγημα; 

Ποιες πληροφορίες αντλείτε από το κείμενο για τη θέση της γυναίκας στην Αθηναϊκή κοινωνία στα τέλη του 19ου αι.; 

Μαθητές/τιες (5) : 1. Κουσιδώνη Μαριαλένα 2.Λασκαρούδη Μαρία 3.Πυργέλη Θεόπη 4.Τερζίδου Ανδρονίκη  5. Τζαφτάνη Βιβή

4η Ομάδα : Οι διαφορές των δύο φύλων μέσα από το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής.

Έργα   Εργασία 1η   -Εργασία 2η 

1) ΕΡΓΟ: Ο γιος της Χήρας. ( ακριτικό- σελ 33-34 Κ.Ν.Λ. Α ΛΥΚΕΙΟΥ)

Ποιους ανθρώπινους τύπους αντιπροσωπεύουν οι ήρωες του κειμένου; (Να προσέξετε ιδιαίτερα ότι οι ανθρώπινοι χαρακτήρες διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο και την κοινωνική προέλευση). Σύγκριση με τη σημερινή εποχή. 

Σχέση ανθρώπου-κοινωνίας, σχέση ανθρώπου-χρήματος, θέση γυναίκας.

1) Κ. Θεοτόκης, Η Τιμή και το χρήμα (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Το έργο του Θεοτόκη ανήκει στα πλαίσια της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της σχολής αυτής και να τα αναγνωρίσετε στο κείμενο. 

Η Ρήνη χαρακτηρίζεται ως περίπτωση γυναίκας που απελευθερώνεται από τις προκαταλήψεις της εποχής της. Σε ποιες κυρίαρχες αντιλήψεις αντιστέκεται; 

Μαθητές/τριες (4) : 1.Ζωγραφίδης Λάζαρος 2.Μαλαμίδης Μάλαμας 3.Παναγιωτίδης Μίλτος 4.Σαραντίδης Γιάννης

5η Ομάδα : Η προίκα

Έργα   Εργασία 1η  - Εργασία 2η 

1) Α. Λασκαράτος, Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς – Η προίκα (ΚΝΛ Α΄ Λυκείου) 

Ο Λασκαράτος αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση πνευματικού ανθρώπου της εποχής του και θεωρείται «αιρετικός». Να διακιολογήσετε το χαρακτηρισμό αυτό με βάση το κείμενο. 

Πώς ο θεσμός της προίκας επηρεάζει τη ζωή της γυναίκας; Τι προτείνει ο Λασκαράτος για τη βελτίωση της ζωής της γυναίκας; 

2) Κ. Θεοτόκης, Η Τιμή και το χρήμα (ΚΝΛ Β΄ Λυκείου) 

Το έργο του Θεοτόκη ανήκει στα πλαίσια της Νέας Αθηναϊκής Σχολής. Να αναφέρετε τα βασικά χαρακτηριστικά της σχολής αυτής και να τα αναγνωρίσετε στο κείμενο. 

Η Ρήνη χαρακτηρίζεται ως περίπτωση γυναίκας που απελευθερώνεται από τις προκαταλήψεις της εποχής της. Σε ποιες κυρίαρχες αντιλήψεις αντιστέκεται; 

Μαθητές/τιες (5) : 1.Μελιοπούλου Ελένη 2.Μυγδαλιά Μαρία 3.Παπαθεοδώρου Αγης 4.Πήχας Γεώργιος  5.Τζάπος Παναγιώτης

6η Ομάδα : Η δύναμη της αγάπης 

Έργα  Εργασία 1η  - Εργασία 2η 

1) ΕΡΓΟ: Στέλλα Βιολάντη (Γρ. Ξενόπουλου σελ. 103-107 ΚΝΛ Β ΛΥΚΕΙΟΥ)

Ο Ξενόπουλος θεωρείται ο εισηγητής της αστικής πεζογραφίας. Δικαιολογείται ο χαρακτηρισμός αυτός με βάση το απόσπασμα; 

Πώς παρουσιάζεται η Στέλλα Βιολάντη στο συγκεκριμένο απόσπασμα και σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε για τη θέση της γυναίκας στις παραδοσιακές κοινωνίες; 

2) Μ. Πολυδούρη, Μόνο γιατί μ’ αγάπησες (Νεολληνική Λογοτεχνία, Κατεύθυνση, Γ΄ Λυκείου) 

Η Πολυδούρη ανήκει στη γενιά των νεοσυμβολιστών του μεσοπολέμου. Να βρείτε πληροφοριακό υλικό για τους εκπροσώπους και τα χαρακτηριστικά αυτής της γενιάς. 

Ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση της ποίητριας; 

Μαθητές/τριες (3) : Πουταχίδου Ραφαηλία 2.Στεφανίδου Αθηνά 3.Χαραλαμπίδου Ελένη

Γ΄ Φάση : Μετά την ανάγνωση

Οι μαθητές ομαδικά, με βάση όσα έμαθαν στις δύο προηγούμενες φάσεις παρουσιάζουν μια συνθετική εργασία, η οποία δεν αναφέρεται στα λογοτεχνικά κείμενα, αλλά αποκλειστικά στη διδαχθείσα ενότητα, δηλαδή στο θέμα : Τα δύο φύλα.

Ενδεικτικά:

1η Ομάδα

Ποια τα χαρακτηριστικά του έρωτα στο παρελθόν και στο παρόν; Ποιες αλλαγές παρατηρούνται στη σύγχρονη εποχή όσον αφορά τις αντιλήψεις για τον έρωτα; Τρόποι προσέγγισης των ερωτευμένων, έκφρασης συναισθημάτων.

2η Ομάδα

Ποιο πρότυπο γυναίκας προβάλλεται σήμερα , αλλά και στις παλιότερες εποχές;

3η Ομάδα

Ποια η θέση γυναίκας, ( από την αρχαιότητα και μέχρι σήμερα) , οριοθέτηση ανδρικών και γυναικείων υποχρεώσεων στο οικογενειακό και κοινωνικό πλαίσιο, επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες.

4η Ομάδα

Ποιους ανθρώπινους τύπους αντιπροσωπεύουν οι ήρωες του κειμένου; (Να προσέξετε ιδιαίτερα ότι οι ανθρώπινοι χαρακτήρες διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο και την κοινωνική προέλευση). Σύγκριση με τη σημερινή εποχή.

5η Ομάδα

Να ερευνήσετε πώς ο θεσμός της προίκας από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας επηρεάζει τις επιλογές και συνεπώς και τη ζωή τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας. Έθιμα σχετικά με το προξενιό και την προίκα.

6η Ομάδα

Θέση Γυναίκας ( από αρχαιότητα μέχρι σήμερα). Ποιους ρόλους έχει αποδώσει η κοινωνία στον άνδρα και στη γυναίκα και κατά πόσο αυτοί οι ρόλοι διαμορφώνουν τη ζωή και τις αντιδράσεις τους;